Analiza e BBC/ Francezët e kanë thënë sërish: Ata nuk duan të djathtën ekstreme në pushtet.
Ata u dhanë atyre një fitore të madhe në zgjedhjet evropiane; i dhanë një fitore të madhe në raundin e parë të këtyre zgjedhjeve parlamentare.
Por, kur erdhi puna për një votë që vlente, ashtu si në zgjedhjet presidenciale, francezët u tërhoqën.
Ky shqetësim i befasishëm që e ka ulur Bashkimi Kombëtar (RN) në vendin e tretë, me ndoshta 150 vende krahasuar me parashikimet e një jave më parë prej gati 300, është tërësisht për shkak të votuesve që morën pjesë masivisht në zgjedhje për t’i ndalur.
RN argumenton se kjo ishte e mundur vetëm sepse partitë e tjera u bashkuan për të ndryshuar sistemin.
Ata vërejnë se partitë e ndryshme të së majtës papritmas harruan dallimet e tyre për të formuar një koalicion të ri anti-RN.
Gjithashtu pretenduan se asgjë nuk i bashkon këta politikanë (nga Edouard Philippe në qendrën e djathtë deri te Philippe Poutou i së majtë) përveç kundërshtimit të tyre ndaj RN. Dhe se kjo mungesë marrëveshjeje është e keqe për të ardhmen.
Gjithsesi, fakti mbetet. Shumica e njerëzve nuk e duan të djathtën ekstreme – ose sepse kundërshtojnë idetë e saj, ose sepse i frikësohen trazirave që do të çonin në mënyrë të pashmangshme ardhjen e saj në pushtet, shkruan BBC.
Pra, nëse Jordan Bardella nuk do të jetë kryeministri i ardhshëm i vendit, kush do të jetë?
Kjo është e panjohura e madhe. Dhe në kundërshtim me konventën pas zgjedhjeve të mëparshme parlamentare franceze, mund të duhen javë para se të kemi një përgjigje.
Sepse diçka ka ndodhur këto javët e fundit të tensionuara për të ndryshuar vetë natyrën e sistemit politik francez.
Siç tha Alain Duhamel – veteran i të gjitha zgjedhjeve që nga Charles de Gaulle: “Sot nuk ka më asnjë parti dominuese. Që kur Macron erdhi në pushtet shtatë vjet më parë, ne kemi qenë në një periudhë dekonstruksioni të forcave tona politike. Ndoshta tani po fillojmë një periudhë rindërtimi.”
Ajo që Duhamel të thotë është se tani ka një mori forcash politike: tre blloqe të mëdha (e majta, e djathta ekstreme dhe e qendrës); plus qendrën e djathtë. Dhe brenda këtyre ka tendenca dhe parti konkurruese.
Ndaj një periudhë e gjatë “pazaresh” tani është e pashmangshme që synon formimin e një koalicioni të ri nga qendra e djathtë në të majtë.
Nuk është aspak e qartë se si do të formohet – duke pasur parasysh urrejtjen reciproke që kanë shprehur deri tani komponentët e ndryshëm potencialë.
Por mund të vëmë bast se presidenti Macron tani do të bëjë thirrje për një periudhë qetësie – pajtimi – pas tensioneve të javëve të fundit.
Në mënyrë të përshtatshme, kjo periudhë do të zgjasë gjatë Olimpiadës dhe pushimeve verore, duke i lejuar francezët të rikuperojnë shpirtrat e tyre.
Ndërkohë, ai do të caktojë dikë që të udhëheqë bisedimet dhe të kontaktojë palët e ndryshme. A do të jetë dikush nga e majta? A do të jetë dikush nga qendra? A do të jetë një i huaj? Ne nuk e dimë.
Megjithatë, ajo që duket e sigurt është se Franca është gati të hyjë në një sistem më parlamentar.
Fuqia do të ikë nga presidenti Macron dhe nga kushdo që drejton qeverinë e re.
Edhe nëse arrin të vendosë një centrist në kryeministër (jo e lehtë, duke pasur parasysh forcën e së majtës), ai person do të ushtrojë pushtetin në të drejtën e tij dhe në bazë të mbështetjes parlamentare.
Macron – pa asnjë perspektivë për të kandiduar sërish në 2027 – do të jetë një shifër e zvogëluar.
Pra, a e ka humbur presidenti bastin e tij? A është penduar për nxitimin e tij në shpalljen e zgjedhjeve? A është gati të bëjë një hap prapa?
Mund të jemi të sigurt se kjo nuk është ashtu siç e sheh Macron. Ai do të thotë se i thirri zgjedhjet sepse situata ishte e paqëndrueshme; se ai ka sqaruar politikën, i ka ofruar RN-së një pjesë më të drejtë të vendeve në Kuvend, duke pasur parasysh mbështetjen e tyre të gjerë; dhe se loja e tij se francezët nuk do të vendosnin kurrë në pushtet të djathtën ekstreme ishte e saktë.
Dhe ndërkohë, ai nuk është larguar saktësisht. Fuqia e Macron mund të jetë në rënie. Por është ende atje në Elysee, duke u konsultuar me ekipin e tij, duke nxitur politikanët, ende mjeshtër i orës politike.
NDIQE LIVE "PANORAMA TV" © Panorama.al
