A njihni dikë që, pavarësisht se është i rritur, i shmanget çdo përgjegjësie dhe ju acaron me papjekurinë e tij? Ka njerëz në të 30-at ose 40-at sillen si fëmijë dhe të papjekur. Është e vështirë të jetosh me ta sepse vështirë se marrin përgjegjësi, janë alergjikë ndaj angazhimeve dhe shfaqin sjellje shumë egoiste. Ndërsa këta “të rritur fëmijë” nuk përshtaten në asnjë kategori klinike apo çrregullim psikologjik si të tillë, ata gjurmojnë një fenomen të zakonshëm të njohur si sindroma e Peter Pan.
Pas këtyre modeleve të sjelljes, zakonisht qëndron një stil i dobët prindërimi, shqetësime në stilin e lidhjes ose një personalitet narcisist. Problemi është se, megjithëse na befason, këto figura zakonisht janë të pakënaqura dhe shfaqin probleme në marrëdhëniet e tyre shoqërore. Nëse jetoni me dikë që i përshtatet atij profili, do t’ju shpjegojmë se çfarë mund të bëni.
Të jesh i pjekur do të thotë të marrim përgjegjësi për veprimet tona, të jemi të qartë për detyrimet tona dhe të jemi njerëz që dinë të jetojnë në shoqëri. Ata që shmangin këto karakteristika bëhen personazhi klasik i krijuar nga James Matthew Barrie: Peter Pan.
Cilat janë shkaqet?
Ndoshta ju njihni dikë që nuk është në gjendje të mbajë një marrëdhënie ose keni bashkëpunëtorë me të cilët është e pamundur të arrihen qëllimet për shkak të mungesës së përgjegjësisë. Të rriturit me sindromën Peter Pan janë ata, mosha kronologjike e të cilëve nuk përkon me atë që ata demonstrojnë në një nivel sjelljeje. Ata janë të papjekur, fëmijë, me prirje për të shmangur, etj. Megjithëse nuk kemi të bëjmë me një gjendje mendore që shfaqet në Manualin Diagnostik dhe Statistikor të Çrregullimeve Mendore (DSM-V) , nga fusha psikologjike një detaj është i njohur. I rrituri infantil mund të zbulojë çrregullime të tjera themelore. Përveç kësaj, sjellja e tij është qartësisht problematike në të gjitha fushat sociale dhe emocionale. Le të shohim më pas se çfarë e shpjegon këtë sjellje.
1.Stilet e prindërimit lejues ose tepër mbrojtës
Ka familje me një stil prindërimi të mangët që ndryshon zhvillimin psikosocial të fëmijës. Mungesa e kufijve të qartë, lejueshmëria dhe mungesa e marrjes së përgjegjësive në fëmijëri, për shembull, zakonisht janë prapa të rriturit me sindromën Peter Pan. Tani, le të mos injorojmë ndikimin e mbimbrojtjes në afat të shkurtër dhe afatgjatë. Punimet kërkimore, si ato të kryera në Universitetin Shtetëror të Kalifornisë, nxjerrin në pah imazhin e “prindërve helikopterë”, domethënë atyre që kontrollojnë së tepërmi jetën e fëmijëve të tyre, gjë që redukton vetë-efikasitetin e këtyre të fundit në fazat e tyre universitare dhe të punës. Ata i bëjnë ata, si të thuash, njerëz me probleme serioze në marrjen e kontrollit të jetës së tyre.
2.Një lidhje shmangëse
Papjekuria emocionale gjithashtu mund të rrjedhë nga një stil lidhjeje shmangëse. Rrënjët e kësaj karakteristike qëndrojnë në fëmijëri, vetëm se, në këtë rast, në vend të mbrojtjes së tepërt, ajo që mund të kishin pësuar është mungesa e dashurisë së qëndrueshme dhe ushqyese në fushën emocionale. Këto janë situata në të cilat kujdestarët nuk kanë favorizuar zhvillimin e kompetencave emocionale të fëmijës. Rrjedhimisht, do të kishim një të rritur që ikën nga intimiteti emocional, i cili nuk është në gjendje të ndërtojë lidhje të forta, të pjekura dhe të shëndetshme.
3.Personaliteti narcisist
I rrituri me sindromën Peter Pan është zakonisht në një spektër. Disa tregojnë tipare më problematike dhe të tjerët, në vend të kësaj, tregojnë vetëm disa karakteristika. Shpesh, kjo formë e papjekurisë dhe mungesës së përgjegjësisë shprehet në një personalitet qartësisht narcisist. Në këto raste, sjellja e tyre është zakonisht më komplekse në të gjitha nivelet. Ata janë njerëz egoistë, që i ngarkojnë të tjerët me përgjegjësitë e tyre dhe që kërkojnë të jenë në qendër të vëmendjes në çdo moment. Siç e kemi theksuar në fillim, shpesh, pas këtij modeli sjelljeje mund të ketë ndonjë gjendje psikologjike; Çrregullimi i personalitetit narcisist është një shembull.
4.Mungesa e aftësive emocionale dhe jo rezistente ndaj zhgënjimit
Ka të rritur me aftësitë emocionale të një fëmije 3-vjeçar. Dhe i rrituri me sindromën Peter Pan është një imazh i tij. Është e vërtetë që supozimi i këtyre aftësive duhet të vendoset në fëmijëri; megjithatë, ne shohim vazhdimisht një refuzim të qartë për vetë-përmirësim kur ata arrijnë moshën e mesme. Personaliteti ngec në atë paaftësinë për të toleruar zhgënjimet dhe për të kuptuar se çfarë është të jetosh në shoqëri dhe të jesh i rritur. Janë mendje shumë jofleksibile dhe me rezistencë të madhe ndaj ndryshimeve. Edhe pse sindroma Peter Pan është më e zakonshme tek meshkujt, ajo shfaqet edhe tek femrat.
Cilat janë pasojat e të qenit i rritur-fëmijë?
Është e zakonshme të shohësh të rritur me sindromën Peter Pan. Për më tepër, duke qenë se mbrojtja e tepërt e prindërve është një fenomen gjithnjë e më i zakonshëm, është e mundur që numri i fëmijëve të rritur të rritet. Aq sa së shpejti do të kemi një shkallë për t’i zbuluar, të paktën në gjininë mashkullore. Universiteti Ondokuz Mayıs, në Turqi, zhvilloi në vitin 2021 një teknikë për të kryer një vlerësim të tillë. Instrumenti do të matë konstruktet më të rëndësishme në këtë gjendje. Kjo do të jetë shumë e dobishme, si për zbulimin dhe trajtimin e tij. Megjithatë, ajo që tashmë mund të renditet janë pasojat më të zakonshme të papjekurisë psikosociale dhe emocionale të përmendur. I paraqesim më poshtë:
Janë sfidues.
Kanë frikë nga vetmia.
Tregojnë një egoizëm të lartë.
Nuk i zgjasin shumë punët.
Nuk janë në gjendje të përballojnë stresin.
Shfaqin fobi ndaj përkushtimit.
Nuk janë në gjendje të zgjidhin problemet e tyre.
Nuk janë në gjendje të arrijnë qëllimet personale.
Kanë pak miq dhe i humbasin pas një kohe të shkurtër.
Lëvizin vetëm nga dëshirat dhe nevojat imediate. Ata janë shumë impulsivë .
Mund të tregojnë një varësi të madhe nga disa figura, për shembull, prindërit e tyre.
Kanë një tendencë të lartë ndaj çrregullimeve të humorit si depresioni.
Kanë nervozizëm, nuk i rregullojnë emocionet e tyre dhe nuk respektojnë as ato të të tjerëve.
Nuk marrin përsipër përgjegjësi dhe janë të zotë të nxjerrin justifikime dhe të justifikojnë pse nuk i kryejnë ato.
Shpesh demonstrojnë sjellje pasive-agresive. Do të thotë, se përdorin aludime në komunikimin e tyre, janë armiqësorë dhe nuk e shprehin kurrë atë që ndjejnë apo mendojnë me këmbëngulje.
Si të silleni me njerëzit me sindromën Peter Pan?
Të rriturit me sindromën Peter Pan janë njerëz të pakënaqur. Përtej faktit se sjellja e tyre, papërgjegjshmëria dhe mungesa e aftësive sociale na acarojnë, ata janë figura të destinuara për të dështuar në shoqëri. Problemi qëndron edhe në faktin se janë profile me rezistencë dhe kundërshtim të madh ndaj ndryshimit.
Dan Kiley ishte psikologu që shpiku këtë term në vitin 1983, pasi botoi librin e tij Sindroma e Peter Pan. Në të, ai shpjegoi se shumë nga pacientët e tij e kishin këtë karakteristikë dhe se, në përgjithësi, ishte e vështirë të avancohej në terapi. Megjithatë, ne tashmë kemi qasje të reja dhe ka më shumë mënyra për t’i trajtuar ato. Le të hedhim një vështrim në disa më poshtë.
1.Shpjegojuni atyre pasojat e mosmarrjes së përgjegjësive
Nga pikëpamja sociale është e pamundur që dikush me këtë profil të përshtatet me realitetin tonë të përditshëm. I rrituri fëmijëror duhet të jetë i vetëdijshëm për atë që ndodh kur ata nuk veprojnë me përgjegjësi . Rezultati është përjashtimi social, vetmia, pasiguria dhe pakënaqësia. Le të mos hezitojmë të detajojmë efektin e sjelljes së tyre.
2.Shmangni të qenit kujdestar i tyre
Problemi me sindromën Peter Pan është se ndonjëherë ai gjen Wendy-n e tij. Me fjalë të tjera, në shumë marrëdhënie në çift ekziston personi infantil dhe figura që kujdeset dhe shpëton të rriturin e infantilizuar. Për njëfarë kohe ky bashkim mund të ushqejë nevojat e secilit, por ato janë lidhje të destinuara për dështim dhe vuajtje. Le të mos kujdesemi për çdo nevojë të këtyre figurave duke ua lehtësuar jetën. Objektivi është që ata të dinë efektin e veprimeve të tyre dhe të marrin përsipër përgjegjësitë.
3.Drejtojini ata që të kërkojnë ndihmë të specializuar
Sindroma e Piter Pan ka nxitës psikologjikë që duhen kuptuar dhe trajtuar. Problemet e lidhjes, plagët e prindërimit jofunksional dhe keqmenaxhimit emocional, mund të adresohen nga terapia kognitive-sjellëse. Po kështu, këta pacientë zakonisht përjetojnë depresione të fshehta që do të kërkojnë trajtime klinike dhe farmakologjike.
PËRFUNDIME
Mesatarisht, papjekuria e të rriturve është simptomë e një realiteti më të thellë që duhet trajtuar dhe shëruar. Origjina e kësaj sjelljeje është pothuajse gjithmonë në një fëmijëri të bazuar në mbrojtjen e tepërt, mungesën e kufijve ose, përkundrazi, pavëmendjen. Siç tha psikiatri Boris Cyrulnik: “Një fëmijëri e palumtur nuk e përcakton jetën”.
Ne mund të aplikojmë mekanizma për përmirësim dhe ta bëjmë atë person një person social funksional.
Revista Psikologjia/
NDIQE LIVE "PANORAMA TV" © Panoramaplus.al