BEN ANDONI
Shqipërinë ende në cakun e vitit 2000 e drejtonin njerëz që dikur kishin qenë pjesë e administratës së nomenklaturës, ithtarë komunistë që po mësonin dhe shpallnin demokracinë në kapërcyell të moshës së tretë! A ishin përgatitur të lironin vend? Jo. Ne dukeshim një amalgamë, që mëtonte për demokraci dhe i nxirrte gjuhën në mënyrë socialiste kapitalizmit. Sa kishim kaluar vitin 1997 dhe koha na kish mësuar se problemi ynë më i madh ishte vetë përballja me realitetin. Asokohe, në këtë sens, një pjesë bajagi e madhe e popullsisë ia kishte besuar paratë e jetës mes të tjerave, një personazhi të panjohur me arsimimin fillor!!! Se ç’ndodhi më pas dihet. Vendi kaloi drejt shpërbërjes e deri në absurd. Shpesh e kthejmë absurdin në realitet. Nuk është nevoja të abstragoj shumë, pohonte dikur regjisori i njohur i filmave humoristikë, Arian Çuliqi, këtu absurdi është normal. Por, ndërsa për skenaristin dhe regjisorin është minierë idesh, për vendin është sfilitje.
“Në qoftë se Shqipëria do themi fjalën fatale vdes, aherë mundet, pa shpifje, të shkruajmë këto fjalë në gur të varrit të saj: U ngjall nga idealistët, u ruajt nga rastet, u vra nga politikanët…!”. Konica, që papandehur mbeti vetë në ngërçet e politikës dhe madje po aq shëmtuar, duke i shërbyer besnikërisht monarkut, që e kishte anatemuar aq shumë e thoshte shpesh në kohën e tij. Po, sot? Jemi katandisur që shqiptarët dalin në protestë për personazhet e reality show, në vend të ndihmës ndaj alternativave të opozitës apo më keq akoma që atë që nuk e bënin dot politikanët e bëjnë personazhet problematikë të reality show; kurse grupet kriminale lajmëroheshin ditët e fundit se e kishin mbjellë një nga qytetet kryesore në vend me kamera për ta përgjuar ata policinë dhe jo e kundërta!!! Kaq absurde është në normalitetin e vet shoqëria jonë sa vetëm pak orë zgjati trallisja e përditshmërisë socio-politike nga rasti i pastrueses dhe i të birit, që janë marrë të pandehur nga autoritetet e drejtësisë shqiptare. Pasi përvetësuan një shumë bajagi të madhe parash e ranë në duart e policisë, tashmë radhën do ta kishin pasojat e këtij akti. Shuma të frikshme parash, që deri më sot nuk u dihet origjina, llogari bankare të bollshme të pastrueses dhe jeta e luksit e të birit (!), që manifestonte makinat e shtrenjta do ta habisnin publikun. Për “zotësinë”?! Pacipësinë? Absurdin!? Anipse kjo “u sfumua” nga viktima e saj, një zyrtare e lartë e administratës, që posedonte në shtëpi një shumë të madhe, mëtuar se ia kishin ofruar të afërmit. Madje, pak ditë më vonë do ta mbronte me mënyrën e saj. Lexo: Në të gjitha arsyetimet pyetja është sesi munden zyrtarët e financave, që duhet të luftojnë informalitetin, të manifestojnë se janë vetë pjesë e tij.
Si te matrioshkat, pak më vonë do dilte që zyrtarja ishte pasuruar shumë gjatë karrierës në administratë, kurse sanitarja edhe më shumë “duke pastruar”!! Absurdi do të vazhdonte kur ditë më pas do merrej vesh se burri i pastrueses ishte kryetar i një partie, referuar medias, me emrin Partia e Pajtimit Kombëtar, një nga mizëria e shumë partive të vogla në vend, që dikur e një kohë do ishin në aleancë me Partinë Socialiste referuar medias!! Në të njëjtën mënyrë, shumë kohë më parë, kujtojmë se ndërsa komunisti Hysni Milloshi ishte kthyer në një personazh grotesk për vendin, për demokratët do shërbente bajagi mirë, pasi do ta merrnin me vete në koalicion në pushtetin lokal! Eh, se mos vetëm bashkëshorti i pastrueses: Plot 124 parti rezultonin të regjistruara në vitin 2019! Dhe, kur gazetarët mëtonin dikur t’i merrnin në telefonat respektivë, nuk merrnin kurrë përgjigje.
Absurdi nuk ndalet këtu. Prej 30 vitesh jemi robër të një vlerësimi për dy datat e çlirimit nga fashizmi dhe të dyja të lidhura me faktin, se kur ushtari i fundit gjerman ishte larguar nga vendi. Por një dokument i mëvonshëm i forcave gjermane zbulonte se ata ishin larguar shumë më vonë nga territori i Shqipërisë!!! Akoma armata e historianëve nuk bie në ujdi sesi ishte statusi i ushtrisë gjermane: ishin pushtues apo ishin në kalim dhe Shqipëria ishte pjesë e operacionit të zhvendosjes së tyre? Por, edhe nëse Shqipëria mund të ketë apo një datë të respektuar çlirimi nga fashistët.
Po paradokset nuk mbarojnë: Në Prishtinë, gjenden dy emra rrugësh që e fusin komplet në tollovi shqiptarin e thjeshtë: Rruga “Mustafa Kruja”, Kryeministrin kuisling dhe rruga me emrin e komunistit “Perlat Rexhepi”?!… Në Shqipëri është ngritur një qytet mbi Kolgecajn me emrin e heroit Bajram Curri, ndërkaq në kryeqytet dhe në Mat kemi përmendoret e Mbretit Zog, i akuzuar se organizoi vrasjen e tij (paçka se në dokumentacionet zyrtare tregohet se autoritetet e Zogut morën pjesë me të gjitha shpenzimet e varrimit për të)?!… Edhe ky një paradoks i shoqërisë shqiptare? Në Shqipëri anatemohet Xhafer Deva, kurse në Kosovë nderohet dhe debatohet sot për mirëmbajtjen e shtëpisë së tij.
A është pjesë e informalitetit të madh në të gjitha fushat? Me sa duket po. Po kalojmë në një logjikë tjetër duke ardhur në kohët moderne në çka lidhet me financat. Konsiderohemi si një nga vendet më të varfra në Evropë, por zëmë një nga vendet e para në Ballkan për paranë që qarkullohet për banorë, që kuptohet se është informale. 400.000 euro tashmë që iu gjendën pastrueses së akuzuar si grabitëse nuk kanë origjinë dhe askush nuk interesohet për to!!! I biri i lëvizte me makina të markave të fundit dhe ashtu si ai shumë të rinj/a me ditë pune të numëruara me gishtat e njërës dorë, që qarkullojnë me makinat e shtrenjta, hasur veç në reklama. Ky është absurdi që merr jetë nga informaliteti dhe që pak vite më parë e kanalizonte Shqipërinë si ekonomia informale e 69-të më e madhe në botë (31.9%), si përqindje e PBB-së në “World Economics”.
Prej muajsh, në Shqipëri po flitet për rastin “Martinaj”, një nga më të pasurit e lidhur me biznesin e lojërave të fatit. Ka njerëz që flasin me siguri gati matematike për fatin e tij edhe pse Kryeministri Rama përcaktoi pa dobi një datë për të marrë publikisht një të dhënë zyrtare për të. Në vend që të kishim një përgjigje për fatin e të lartpërmendurit, Policia vendosi të bastiste një nga shtëpitë e tij ku gjeti shumë materiale të ndaluara… por shumë javë më pas. Kjo punë investiguese nuk ishte bërë deri më atëherë! Vallë a ka absurd më të madh sesa realiteti ku jetojmë? Në vend që shoqëria të tregojë një ndjenjë të thellë distancimi, ftohtësie, rrjetet sociale dhe individë duket se e përkëdhelin këtë botë të errët, kurse modelet absurde gati e kanë kapluar rininë. Sa shpesh kemi parë individë duke pozuar me armë dhe me mjete të ndaluara si të jetë gjë e zakonshme, por edhe kjo nuk përbën asgjë për autoritetet!? A është e mundur eksodi i vajzave tona drejt vendeve më të shtrenjta turistike të botës pa bërë as edhe një orë punë të deklaruar, si modele dhe punë të tjera, që kurrkush nuk i merr vesh?!
Shoqëria shqiptare ka ardhur koha të ndryshojë krejtësisht perceptimin si ndaj modeleve kallpe të femrave dhe sidomos qëndrimin ndaj krimit dhe kriminelëve. Sikur 15 minuta në ditë t’i kushtonin edukimit bazik me kulturën e përgjithshme, dinjitetit, e mbi të gjitha mënyrës së komunikimit, aftësinë e dialogut, empatisë, atëherë Shqipëria mund të kishte shumë më pak krim dhe pak më pak banalitet që po na rrethon ngado. Duket se pushtetin e kanë marrë krejtësisht instinktet e shqiptarit dhe jo arsyeja e tij.
Po a mund qeveria Rama të ndryshonte diçka? Në letra po dhe për hir të së vërtetës në Shqipëri ka gjëra pozitive, por ka shumë më tepër problematika, që e bëjnë qeverinë e tij të mos kalojë precedentët e korrupsionit të shkuar dhe mbi të gjitha një administratë jo pak herë fodulle. Por edhe këtu jemi një paradoks tjetër: Shqipëria e sotme me ndoshta tashmë më pak se 3 milionë banorë, dikur bëri një kabinet qeveritar me plot 21 anëtarë, madje shumë më tepër se Kina me mbi 1 miliard banorë. Dhe, sensi ishte për atë masivitet femëror, që e bënte qeverinë novatore, sfiduese në Evropë dhe që Rama e trumbetonte shpesh. Të mendosh, se flitet për një vend, që ka ende të pazgjidhura probleme pa fund mes vetes dhe shumë gjëra që lidhen me femrën, atëherë kupton sesi absurdi është normalitet tek ne. Ose më thjeshtë: Në Shqipëri qytetarinë e ka absurdi. (Homo Albanicus)
NDIQE LIVE "PANORAMA TV" © Panorama.al
