Rimëkëmbja e plotë nga një dështim i IT që shkaktoi kaos në mbarë botën këtë të premte, ku aeroportet, shërbimet e kujdesit shëndetësor dhe bizneset u goditën nga ndërprerja më e madhe në histori, sipas ekspertëve, mund të zgjasë me javë.
Fluturimet dhe takimet në spital u anuluan, sistemet e listës së pagave u bllokuan dhe kanalet televizive u mbyllën pasi një përditësim i gabuar i softuerit goditi sistemin operativ Windows të Microsoft.
Kaosi erdhi nga kompania amerikane e sigurisë kibernetike CrowdStrike dhe i la punëtorët përballë një “ekrani blu ” pasi kompjuterët e tyre dështuan të punonin. Ekspertët thanë se çdo kompjuter i prekur mund të duhet të rregullohet manualisht.
CroWdStrike konfirmoi se ndërprerja ishte për shkak të një përditësimi të softuerit nga një prej produkteve të saj dhe nuk ishte shkaktuar nga një sulm kibernetik. Themeluesi dhe shefi ekzekutiv i saj, George Kurtz, tha se i vjen keq për ndikimin që u ishte shkaktuar klientëve, duke shtuar se kishte pasur një ndërveprim negativ midis përditësimit dhe sistemit operativ të Microsoft.
Troy Hunt, një konsulent kryesor i sigurisë kibernetike, tha se shkalla e dështimit të IT ishte e paprecedentë.
“Unë nuk mendoj se është shumë herët për ta quajtur atë si ndërprerja më e madhe e IT në histori,” shkroi ai në Twitter . “Kjo është në thelb ajo për të cilën ne të gjithë ishim të shqetësuar me Y2K, përveç se kjo ka ndodhur në të vërtetë këtë herë,” shtoi ai, duke iu referuar defektit të mijëvjeçarit që shqetësoi ekspertët e IT-së në prag të vitit 2000, por në fund nuk shkaktoi dëme serioze.
Instituti i autorizuar i Mbretërisë së Bashkuar për IT, BCS, tha se mund të duhen ditë dhe javë që sistemet të rikuperohen, megjithëse disa rregullime do të jenë më të lehta për t’u zbatuar.
“Në disa raste, rregullimi mund të zbatohet shumë shpejt,” tha Adam Leon Smith, një bashkëpunëtor i BCS. “Por nëse kompjuterët kanë reaguar, kjo do të thotë se ata po futen në ekranet blu dhe mund të jetë e vështirë për t’u rikthyer dhe kjo mund të marrë ditë dhe javë.”
Alan Woodward, një profesor i sigurisë kibernetike në Universitetin e Surrey, tha se rregullimi kërkon një rindezje manuale të makinave të prekura dhe “shumica e përdoruesve standardë nuk do të dinin se si të ndiqnin udhëzimet”. Organizatat me mijëra PC të shpërndarë në vende të ndryshme do përballen me një detyrë më të vështirë, shtoi ai.
“Janë thjesht shifra. Për disa organizata sigurisht që mund të duhen javë,” tha ai.
Alan Woodward i Universitetit të Surrey-t tha se ndërprerja ishte shkaktuar nga një produkt IT i quajtur CrowdStrike Falcon i cili monitoron sigurinë e rrjeteve të mëdha të PC-ve dhe shkarkon një pjesë të softuerit monitorues në çdo makinë.
“Produkti përdoret nga organizata të mëdha që kanë një numër të konsiderueshëm kompjuterësh për të siguruar që gjithçka të monitorohet. Mjerisht, nëse humbasin të gjithë PC-të, ata nuk mund të operojnë, ose vetëm në një nivel shërbimi shumë të reduktuar,” tha Woodward.
Steven Murdoch, një profesor i inxhinierisë së sigurisë në University College London, tha se shumë organizata mund të luftojnë gjatë për të kryer shpejt e në funksion pajisjet.
“Problemi po ndodh përpara se kompjuteri të lidhet me internetin, kështu që nuk ka asnjë mënyrë për ta rregulluar problemin nga distanca, kërkon që dikush të dalë dhe ta rregullojë manualisht problemin,” tha Murdoch, duke shtuar se kompanitë dhe organizatat që kanë shkurtuar në stafin e IT-së.
NDIQE LIVE "PANORAMA TV" © Panorama.al
