Dilema shekullore, pula vezën apo veza pulën? Shkenca e ka përgjigjen

Dëshmia do të vinte nga një organizëm i lashtë. Ajo kishte tashmë udhëzimet gjenetike për të formuar një embrion të ngjashëm shumë kohë përpara se kafshët të shfaqeshin në Tokë

Cila erdhi e para, pula apo veza? Një frazë që kushedi sa herë do ta keni shqiptuar. Një nga pyetjet retorike më të përsëritura, që përdoret gjithashtu për të nënvizuar vështirësinë e zgjidhjes së paradokseve që çojnë drejt e në origjinën e jetës. Megjithatë, tani, pyetja shekullore më në fund duket se është zgjidhur. Është e qartë se shkenca ka ardhur sërish në ndihmë dhe ka arritur të rindërtojë origjinën e këtij dyshimi shumë të lashtë, deri tani të pa përgjigje.

Sipas shkencës, në fakt do të ishte veza ajo që ka të drejtën e lindjes.  Zgjidhja përfundimtare sugjerohet nga një organizëm i lashtë njëqelizor që u shfaq në Tokë mbi një miliard vjet më parë, pra shumë përpara kafshëve, të cilat tashmë kishin në kodin e tij gjenetik udhëzimet e nevojshme për të formuar një organizëm shumëqelizor shumë të ngjashëm me fazat e para të embrionit. Zbulimi është publikuar në revistën Nature nga grupi kërkimor në Universitetin e Gjenevës, i udhëhequr nga biologia Omaya Dudin.

Organizmi njëqelizor primordial në qendër të studimit, i quajtur Chromosphaera perkinsii , u zbulua në vitin 2017 në sedimentet detare të Havait dhe u konsiderua menjëherë një model i paçmuar për hetimin e mekanizmave që çuan në kalimin nga organizmat njëqelizorë në organizmat shumëqelizorë në Tokë. Duke studiuar C. perkinsii në laborator, studiuesit zbuluan se kur organizmi njëqelizor arrin madhësinë e tij maksimale, ai ndalon së rrituri dhe fillon të ndahet, duke formuar një koloni shumëqelizore që përfshin të paktën dy lloje të ndryshme qelizash.

Ky grup qelizash ka një ngjashmëri të jashtëzakonshme me fazat e hershme të embrioneve të kafshëve , si në strukturën 3D ashtu edhe në aktivitetin e gjeneve. Bazuar në këto prova, studiuesit arrijnë në përfundimin se programet gjenetike që rregullojnë diferencimin qelizor dhe zhvillimin e organizmave shumëqelizorë ishin ndoshta tashmë të pranishëm mbi një miliard vjet më parë , shumë përpara se kafshët të shfaqeshin në Tokë.