Filmat e rinj si ‘Good Luck to You, Leo Grande’ po sfidojnë trojet kinematografike rreth punonjësve të seksit. Është një ndryshim freskues, shkruan Rafa Sales Ross. Në klasikun e vitit 1990 ‘Pretty Woman’, kur Edward Lewis (Richard Gere) merr për herë të parë Vivian Ward (Julia Roberts) në makinën sportive luksoze të argjendtë që ai mori hua nga avokati i tij, ka një nënkuptim që ai është disi i pavëmendshëm për faktin se gruaja është një punëtore seksi. Biznesmeni, një njujorkez i humbur mes autostradave të mëdha të Los Angeles, fillimisht është i interesuar vetëm për drejtimet. Në filmin ‘Good Luck to You, Leo Grande’ të Sophie Hyde, i cili do të dalë këtë javë, nuk ka një konfuzion të tillë. Kur bie zilja e suitës së saj të hotelit, Nancy Stokes (Emma Thompson) e di se kush është në anën tjetër të derës: Leo Grande (Daryl McCormack), një punëtor seksi që ajo punësoi në internet.
Një mësuese në pension dhe e ve me dy fëmijë të rritur, Nensi e gjen veten me kohë për të reflektuar mbi vitet që janë tani pas saj. Nga ky proces soditjeje, një gjë e shqetëson veçanërisht gruan: ajo nuk ka arritur kurrë një orgazmë. Seksi, gjatë gjithë jetës së saj, ka qenë i ngjashëm me një punë të përditshme – brenda, jashtë, u bë. E frustruar, ajo ‘rezervon’ Leo Grande për natën, duke shpresuar të eksplorojë të gjitha dëshirat që nuk iu lejuan kurrë me partnerin e saj të vetëm.
“Ne jemi ose shihemi në një mënyrë të keqe nga të tjerët ose të sensacionalizuar(empirizëm që kufizon përvojën si burim njohurish në ndjesi ose perceptime shqisore), dhe rrallë na lejohet të ekzistojmë në këtë hapësirë të të qenit dikush që thjesht po punon për të fituar para për të mbijetuar “ – Parker Westwood.
Nga kjo premisë në dukje e thjeshtë, ‘Good Luck to You, Leo Grande’ paraqet një ndryshim në portretizimin e punëtorëve të seksit në film, me ndryshimin më të dukshëm që është një grua e moshuar që punëson një burrë më të ri, një ndryshim i modelit të zakonshëm të moshës dhe gjinisë. Përveç kësaj, gruaja këtu është e shqetësuar vetëm për kënaqësinë e saj. Ajo nuk ka pritshmëri për të pasur një orgazmë kaq vonë në jetë, por dëshiron të preket, të prekë, të përjetojë kënaqësi duke e lejuar veten të pranojë hapur se është ajo që dëshiron.
Leo, gjithashtu, përfaqëson një devijim nga mënyra se si punonjëset e seksit janë përshkruar përgjithësisht në ekran. Po, ai është i ri, i gjatë dhe i pashëm, por ai është gjithashtu i pavlefshëm nga maskuliniteti stereotipik që zakonisht shoqërohet me atribute të tilla, si në rastet kur protagonisti i filmit amerikan Gigolo (1980) të Paul Schrader-it, eskorta Julian (Richard Gere), e përforcon në mënyrë të përsëritur burrërinë e tij duke përdorur tallje dhe zemërim të pajustifikuar për të mohuar çdo sugjerim të çuditshmërisë ose feminilitetit. Leo e trajton Nancy me butësi, edhe kur ajo i ofron atij të kundërtën në këmbim. Ish-mësuesja shqyrton me kujdes punën e tij, duke pyetur nëse ai ndihet ndonjëherë i degraduar ose çfarë kishte shkuar kaq keq që ai zgjodhi atë punë. Në përgjigje të kësaj linje pyetjesh, Leo nuk ofron asgjë tjetër veç dashamirësisë së duruar, të rrënjosur fort në të kuptuarit se antipatia shpesh vjen nga pasiguria.
Sfidimi i stereotipeve
Stereotipet me të cilat Nancy inkuadron Leon janë rezultat i stigmës së përjetësuar prej kohësh dhe ato janë përforcuar nga portretizimet kinematografike të punëtorëve të seksit. “Ne jemi ose shihemi në një mënyrë të keqe nga të tjerët ose të sensacionalizuar(empirizëm që kufizon përvojën si burim njohurish në ndjesi ose perceptime shqisore), dhe rrallë na lejohet të ekzistojmë në këtë hapësirë të të qenit dikush që thjesht po punon për të fituar para për të mbijetuar ” -thotë punëtori i seksit Parker Westwood për ‘BBC Culture’. Në vitin 2021, Westwood lançoi podkastin A’ Sex Worker’s Guide to the Galaxy’, me synimin për të “destigmatizuar dhe humanizuar punonjësit e seksit”.
Destigmatizimi është thelbësor kur bëhet fjalë për atë që punonjësit e seksit presin nga përshkrimet e praktikës së tyre. Për një kohë të gjatë, filmi ka bërë krejt të kundërtën, duke ushqyer modele paragjykimesh që jo vetëm janë të pasakta, por ndoshta edhe të rrezikshme. Rrëfimet më të njohura të punës së seksit i përkasin dy kategorive të kundërta të dëmshme: “punonjësi i seksit one night stand” ose “Prostituta me zemër prej ari”. I pari përfshin filmat në të cilët punonjëset e seksit vriten pamëshirshëm (dhe shpesh brutalisht), vdekja e tyre trajtohet si asgjë më shumë se një rrezik pune. Mendoni ‘Eyes Wide Shut’ (1999), ku eskorta Mandy (Julienne Davis) prezantohet në mes të mbidozës, për një kohë të shkurtër shihet përsëri e maskuar dhe gjysmë e zhveshur, pastaj – më në fund – në morg.
Thrillerat e promovojnë në mënyrë famëkeqe këtë gjë, me filma të tillë si ‘Se7en’ (1995) i David Fincher dhe ‘Only God Forgives’ (2013) i Nicolas Winding Refn (2013) që të dy paraqesin vrasje tronditëse të punonjësve të seksit. Përshtatjet e vërteta të krimit janë një tjetër zhanër për përjetësimin e këtij modeli të dhunshëm, me tituj të tillë si ‘The Frozen Ground’ (2013), ‘Lost Girls’ (2020) dhe ‘Green River Killer’ (2005) që konsistojnë në vrasjen e punëtoreve të seksit dhe mospërfilljen e treguar zakonisht nga autoritetet në zgjidhjen e rasteve të tilla.
Madje edhe filmi më i famshëm për një “prostituë me zemër të artë” fillon duke përforcuar nocionin e punëtores së seksit one night stand. ‘Pretty Woman’ e lartpërmendur paraqet një punëtore të vdekur në një nga skenat e saj të para. Ndërsa trupi i pajetë gjendet në tokë, turistët fotografojnë, të pandjeshëm ndaj kësaj.
‘Pretty Woman’ ndihmoi me trajtimin e bisedave rreth punonjësve të seksit, por është kritikuar gjerësisht në qasjen e saj ndaj temës. Trajektorja e Vivian-it është ndërtuar me qëllimin e vetëm që audienca të ketë dëshirë që ajo të braktisë përfundimisht punën e saj– çdo rezultat tjetër do të konsiderohej tragjik. Rruga për të dalë, natyrisht, paraqitet në formën e Eduardit, një burri i pasur, i moshuar, i cili nuk është në gjendje t’i rezistojë dëshirës për ta shpëtuar atë. “Ti mund të jesh shumë më tepër,” i thotë ai Vivian-it ndërsa të dy ishin shtrirë në shtrat.
Filmi gjithashtu nxit idenë se kjo marrëdhënie është një marrëdhënie romantike, e cila nga ana tjetër, romantizon vetë idenë e punës. Eduardi e mbush Vivian me dhurata, i jep asaj një kartë krediti dhe merr një person për të kuruar me kujdes imazhin e saj të ri. Kjo qasje ndaj dinamikës së tyre përforcon idenë se të gjithë punonjësit e seksit presin me durim ‘një kalorës’ për t’i larguar ata nga një gjendje e tillë e trishtuar. Nëse Eduardi ishte vërtet i dashuruar ndonjëherë, ai ishte i dashuruar vetëm me krijimin e tij.
Komedia është një tjetër shembull për përfaqësimin e dobët të punës së seksit, siç thotë producentja, skenaristja dhe ish-punonjësja e seksit Isa Mazzei për BBC Culture: “Ka shumë komedi ku komploti është ‘oops, ne vramë një punëtore seksi’ dhe janë degraduese dhe të dëmëshme. Fakti që ato shpesh shihen si shaka është pjesa më tinëzare e të gjithave, kjo nënkupton që të vrasësh një punonjëse seksi është disi më pak se të vrasësh dikë me një profesion tjetër.”
Komedi të shumta përqendrohen në vrasjen e punonjësve të seksit, si p.sh. ‘Very Bad Things’ (1998) e Peter Berg dhe ‘Rough Night’ (2017) e Lucia Aniello-s, ndërsa shumë të tjera përdorin narrativ poshtërues si një shaka kalimtare, siç është rasti me ‘Dirty Work’ (1998), ku një shitës makinash kapet me disa punonjëse seksi të vdekura në bagazhin e makinave.
Riformulimi i punës së punonjësve të seksit
Megjithatë, shumë filma të kohëve të fundit po i sfidojnë këto stereotipa, siç është CAM i vitit 2018, shkruar dhe prodhuar nga Mazzei. Historia, e cila përdor tmerrin për të eksploruar humbjen e përgjegjësisë që përjetohet shpesh nga punonjësit e seksit që performojnë në internet, sjell çështje të rëndësishme si pëlqimi dhe ndarja midis paraqitjes së personit në publik dhe personalitetit. “Ishte absolutisht e detyrueshme për ne që të përfshinim punonjëset e seksit në çdo hap të procesit të krijimit të filmit. Unë nuk mund të flas në emër të të gjithë punonjëseve të seksit, unë jam vetëm një. Kështu që ishte e rëndësishme të përfshinim zëra të tjerë dhe të sigurohemi që të kishim marrëveshje për mënyrën se si u portretizuan gjërat,” thotë Mazzei, e cila është gjithashtu autore e ‘Camgirl’.
Edhe pse Mazzei thekson rëndësinë e punësimit të punonjësve të seksit në të gjitha hapat e procesit krijues, ajo pranon se nuk është ende e lehtë për punonjësit e tanishëm ose të mëparshëm të seksit të jenë të hapur për të kaluarën e tyre brenda industrisë. “Ishte një përvojë e frikshme të dilja si punëtore seksi në Hollywood dhe të bëje takime me njerëz që jo gjithmonë më respektonin si shkrimtare dhe njerëz që donin të bënin pyetje të çuditshme”, thotë Mazzei.
“Ninja Thyberg’s Pleasure “, një vështrim në botën e pornografisë, është një shembull tjetër se si përfshirja e punonjësve të seksit në procesin krijues mund të ndihmojë përfaqësimin e tyre. Duke folur për ‘The New York Time’s, regjisorja tha se ajo “dëshironte ta shikonte pornografinë nga një perspektivë që nuk i sheh gratë si viktima”, dhe vlerëson profesionistët e industrisë që punuan me të në projekt për ndjenjën autentike të filmit. Rezultati është një dramë hiper-realiste që përdor udhëtimin e suedezes Bella Cherry (Sofia Kappel) për të shqyrtuar hollësitë e industrisë pornografike, nga sjellja e producentëve te konkurrenca e ashpër mes interpretuesve.
A do të kishte funksionuar kaq mirë filmi nëse do të ndryshonin gjinitë? Është e diskutueshme nëse filmi mund të ruante thelbin e tij pa dinamikën e tij shumë specifike, subversive gjinore, një fakt për të cilin regjisorja Sophie Hyde ishte shumë e vetëdijshme: “Shumë herë kur shohim një burrë më të ri me një grua më të vjetër, është përmes kësaj ideje, të cilën nuk e kuptoj. Një nga gjërat që më pëlqeu gjatë realizimit të filmit ishte se kishte kaq shumë dinamika të energjisë në lojë. Dikush po paguan, kështu që ka fuqi në këtë; dikush është i ri dhe i bukur, kështu që personi tjetër ndihet i pafuqishëm në atë situatë. Daryl dhe unë kemi folur edhe për një person të racës së përzier që hyn në dhomë si punëtore seksi. Këto gjëra nuk ishin domosdoshmërisht komploti i filmit, por ato janë të gjitha aty”.
Është e qartë se, ndërsa kinemaja përparon ngadalë drejt një portretizimi më besnik, ka nevojë për këto histori më të ndryshme, të krijuara me ndihmën e punonjësve të seksit. “Unë do të doja të shihja jo vetëm përfshirjen e punonjësve të seksit, por edhe shtyrjen ndaj punonjësve të seksit,” thotë Mazzei, mbi përkushtimin që kërkohet nga industria e argëtimit për të arritur ndryshime domethënëse. “Dhe ka një ndryshim të madh këtu sepse shumë njerëz do të punësojnë dikë për t’u konsultuar për filmin e tyre, por më pas nuk e dëgjojnë atë. Dhe kjo nuk është të bësh punën. Të bësh punën është gati të largohesh dhe të dëgjosh atë që dikush po të thotë për përvojën e tyre të jetuar dhe kuptoni se ata e dinë më mirë se ju.”
NDIQE LIVE "PANORAMA TV" © Panoramaplus.al