NGA ARTUR AJAZI
Dangëllia, zona më e begatë e Përmetit, është përmendur gjithmonë për patriotizëm. Dangëllia kishte para 200 vitesh 22 fshatra, sot ka 12 të tilla, pas hartës dhe ndarjes gjeografike dhe administrative. Frashëri njihet si kryeqendra e Dangëllisë në Përmet. E kush nuk ka dëgjuar për Frashërin, kush nuk e ka njohur përmes librave, bëmave, tregimeve dhe lajmeve që vinin dhe shkonin nga Stambolli. Bukureshti, Sofja etj.. Atje ka lindur Abdyli, Samiu, Naimi, atje kanë lindur trima, vezirë të Turqisë, Sirisë, Egjiptit, komandantë e kaçakë të çetave të famshme të komitëve, që luftonin pushtuesin. Atje ka lindur edhe Seit Frashëri, ose Seit Skënderi. Ishte fare i ri, kur u bë pjesë e çetës së trimit Çerçiz Topulli dhe qëndroi atje derisa u shpall “Hyrrjeti” nga xhonturqit. Ishte 18-vjeçari Seit Frashëri, që hyri triumfator në Korçë, me flamurin e çetës së Çeços dhe përshkoi gjithë qytetin e serenatave. Ishte kohë e trazuar, kohë lufte, kohë trimash. Seiti, fare i ri, shpjet u njoh me emra të njohur patriotësh, që Frashërin e kishin si shtëpinë e tyre. Ndër ta, ishte edhe trimi dhe “Heroi i Popullit” Avni Rustemi.
Jo vetëm Gjirokastra, por edhe Libohova, kishte qenë streha e sigurt e komitëve të çetës së Çerçis Topullit, Bajo Topullit dhe të tjerëve patriotë. Atje në Libohovë, Seit Frashëri, kishte takuar dhe ishin miqësuar me Avni Rustemin. Njohja e rastësishme i bëri ata shokë armësh. Nga 21 deri 31 janar 1920, Seiti bashkë me 40 burra nga Dangëllia, ishin në Lushnje, kur mbahej Kongresi i Shpëtimit Kombëtar. E thirri atdheu, por edhe miqësia me Avni Rustemin. Bashkë me 40 burra të armatosur, Seit Frashëri, u nis dhe si shumë shqiptarë, mbrojti kongresin dhe mori lëvdata dhe përgëzime nga krerët e tij si, Ahmet Zogu, Eshref Frasheri, Abdi Toptani etj.. Seiti do të lidhte një miqësi të ngushtë me Avni Rustemin, aq sa kur u vendos që libohoviti, do të nisej drejt Parisit për të vrarë kryetradhtarin Esad Pasha, i kërkoi ta merrte me vete.
Avniu e kishte vendosur aktin e tij. Do të merrte “haknë e atdheut dhe do ta shtrinte në tokë atë të shitur”. Në një intervistë dhënë Radio-Tiranës në 1969, vetëm 1 vit para se Seit Bej Frashëri të mbyllte sytë në Elbasan, në shtëpinë e të birit Hajredin Skënderi, ishte shprehur se “kam qenë në çetën e Çerçiz Topullit, kam luftuar bashkë me Hajredin Tremishtin, me Bajo Topullin dhe Zeman Mashkullorën, nga Gjirokastra në Libohovë, nga Përmeti, Frashëri, në Korçë, Kolonjë e Leskovik, nga Butka në Luaras, kundër grekëve dhe bashkëpunëtorëve të tyre në ato zona. Atje jam njohur edhe me Avni Rustemin, trimin e trimave, që nuk iu nda Çeços edhe kur ishte larg tij. Anviu ishte i shkolluar, ai kishte shumë miq, ai ishte edhe i librit, edhe i pushkës”. Seit Frashëri, ky djalosh fare i ri, ishte humanist, mik, shok i mrekullueshëm dhe shumë patriot. Seiti ishte mik me familjet e Frashërllinjve dhe mbeti deri në fund të 1944, mik besnik i tyre. Lajmin për vrasjen e Avni Rustemit, patrioti frashërlli, Seit Frashëri, e mori kur ishte në Përmet për furnizime ushqimore tek gjyshi i Genc Pollos.
Ishte një lajm i kobshëm dhe i dhimbshëm për Seitin. Kishte humbur një mik bese, një mik armësh, një patriot që e nderonte gjithë Shqipëria. Seiti u nis për Libohovë dhe prej andej bashkë me disa miq dhe të afërm të Avniut drejt Vlorës, ku ishte vendosur të prehej trupi i trimit. Seit Frashëri qëndroi në Vlorë dhe u betua se do të merrte hakun e Avniut. Vrasja nga një bastard i pabesë e Avni Rustemit mes Tiranës ishte një humbje e madhe jo vetëm për Seit Frashërin dhe Dangëllinë që ruanin kujtime të bukura nga miqësia që kishin me heroin nga Libohova, por edhe për të gjithë Shqipërinë. Derisa mbylli sytë, Seit bej Frashëri ose Seit Skënderi, nuk rreshti së përmenduri miqtë dhe shokët e armëve për liri. Ai ruante me fanatizëm kujtimet e tij për Çerçiz Topullin, Bajo Topullin, Avdi Rustemin, me të cilët e kishte lidhur rinia e tij dhe periudha më e lavdishme e luftërave për liri. Ishin njohur në kohë të vështira, kur atdheu kishte nevojë për trima. Seit Frashëri është dekoruar nga Presidenti i Republikës me titullin “Kalorës i Urdhrit të Skënderbeut”.
/Gazeta Panorama
NDIQE LIVE "PANORAMA TV" © Panorama.al